Wat is assertiviteit
Her en der worden we om de oren geslagen met het begrip “assertiviteit”. Want velen onder ons hebben al wel eens te horen gekregen: je zou dringend wat assertiever moeten worden. Maar wat is ‘assertief zijn’ nu precies?
Assertiviteit is een ander woord voor mondigheid, voor sociaal weerbaar zijn. Het betekent dat je verbaal goed voor jezelf kan opkomen. En dit op een niet kwetsende of niet agressieve manier, waarbij je de ander in zijn of haar waarde laat. Anders gezegd: je kan je eigen wensen en noden onder woorden brengen, zonder daarbij de behoeften van de ander(en) uit het oog te verliezen.
Behandel anderen zoals je zelf wilt behandeld worden. Maar net zo vaak is volgende uitspraak even zinvol: behandel jezelf zoals je anderen behandelt. Omdat alles bij jezelf begint.
Eerlijkheid dwingt ons hier te bekennen dat ‘assertief zijn’ niet eenvoudig is en meestal gemakkelijker gezegd is dan gedaan. Want als puntje bij paaltje komt, kunnen we overmand raken door angst, onzekerheid, misplaatste loyaliteit of een gebrek aan eigenwaarde en moed. Of we kunnen doorslaan naar de andere kant die bestaat uit agressiviteit, woede en het uiten van lichte tot zware beledigingen.
Ben jij iemand die meestal gewoon over zich heen laat lopen en er tegenop ziet om voor zichzelf op te komen en dus tegen een ander in te gaan? Besef dan dat je ‘assertief zijn’ zal moeten aanleren en oefenen.
Gelukkig zijn er richtlijnen en trucjes voorhanden die je kunnen helpen om meteen wat assertiever uit de hoek te komen.
Over assertiever te worden
- Hoe beter je in je vel zit en hoe groter je zelfvertrouwen en zelfrespect is, hoe makkelijker het is om assertief te zijn. Is je zelfvertrouwen wat minnetjes en je zelfbeeld niet zo best? Dan is het belangrijk daar eerst werk van te maken. Assertief zijn, volgt dan meestal vanzelf.
- Assertiviteit is dus een gezonde en volwassen vorm van zelfzorg. Zorg voor jezelf en verloochen jezelf niet. Bescherm jezelf en wat je toekomt. Bescherm dat waar je recht op hebt.
- Sta niet toe dat anderen bepalen wat jij al dan niet nodig hebt. Sta niet toe dat anderen de controle over jouw leven nemen. Respecteer jezelf en dus ook je grenzen. Zeg daarom nee indien nodig.
- Voel je vooral niet verantwoordelijk voor de frustraties of het misplaatst gedrag van een ander.
- Echt assertief kan je maar zijn als jij je emoties (woede, angst, wrok, verdriet, stress) enigszins onder controle hebt. Je kan daartoe meer tijd vragen en/of je even terugtrekken vooraleer de vraag van een ander te beantwoorden.
- Leer zowel kritiek als een compliment met dezelfde gematigde houding in ontvangst te nemen.
Besef dat ‘assertief zijn’ niet in een wip kan aangeleerd worden. Je moet eerst doordrongen raken van de moed om voor jezelf op te komen. Tegelijk moet je voldoende sterk zijn om een ander teleur te stellen zonder schuldgevoelens te krijgen. Want nee zeggen en voor jezelf kiezen, schenkt de ander meestal niet wat die persoon van je verlangt. Frustratie alom dus bij de vragende of gebiedende partij. En dat kan zeker schuldgevoelens bij jou oproepen, waarbij je alsnog de ander zijn/haar zin geeft.
Je moet ook voorbereid zijn om je eigen teleurstelling een plaats te geven als je, ondanks je assertiviteit, niet bekomt wat je wenst.
Indien mogelijk kan je naar een compromis of oplossing zoeken waarin beide partijen zich kunnen vinden.
Kant en klare assertiviteit
Staat iemand op het punt je iets te vragen of tot iets te dwingen wat je echt niet kan of wil doen? Wimpel hem/haar dan af via 1 of meerdere van volgende opties. Combineren mag, maar let erop dat het geloofwaardig blijft. En vooral volhouden en blijven oefenen, want oefening baart kunst!
Dwing tijd af om over het verzoek/bevel na te denken. Naargelang de situatie kan jij even naar het toilet of naar een andere verdieping gaan, of een fietsritje of ommetje maken. Of zelfs een paar dagen bedenktijd nemen. Intussen kan je nadenken over je prioriteiten.
Of zeg gewoon: thx dat je hiervoor aan me dacht. Maar ik ga er toch eerst nog eens goed over nadenken…
Betrek er anderen bij
- Het zal me niet lukken, maar contacteer Lucas even, hij zal je wellicht kunnen helpen.
- Tja, first things first en dat is de familie. Mijn broer verhuist en ik heb beloofd hem volgende week te helpen.
- Mijn vader heeft zijn dijbeen gebroken en mijn moeder is het noorden wat kwijt. Iedereen dient nu tijdelijk bij te springen.
- We hebben thuis een waterlek en dat moet eerst gevonden en aangepakt worden.
- Ik moet nu dringend 2 belangrijke dossiers afronden en heb dus echt geen tijd. Ik kan je wel met iemand in contact brengen die je mogelijks kan helpen.
- Ik heb mijn chef beloofd dat ik op dit moment eerst mijn reeds gestarte projecten probeer rond te krijgen.
Je hebt het superdruk
- Ik wil dat wel voor je doen, maar de eerstkomende maanden kan ik er echt niks meer bijnemen.
- Tof/lief/thx dat je hiervoor aan mij denkt, maar mijn agenda zit al helemaal vol.
- Neem dit niet persoonlijk, maar indien ik er nu nog iets bijneem, raak ik gegarandeerd hoorndol.
Als je sterk in je schoenen staat
Dankjewel, maar ik weet nu al dat dit me niet gaat lukken. Punt. Geen verdere uitleg geven.
En als je nog sterker in je schoenen staat
Heel eerlijk? Ik heb hier nu echt geen zin in. Zonder verdere toelichting…
Veel succes!
Zie ook: Grenzen aangeven
